Onderhoud in de infrasector moet radicaal anders

“De huidige manier van aanbesteden stamt uit de tijd van voldoende handjes. Door onder meer de vergrijzing zijn die er niet meer, waardoor aannemers selectiever zijn in de opdrachten die ze willen en kunnen doen. Zie maar wat er recentelijk gebeurde met de aanbesteding van het groot onderhoud aan de Van Brienenoordbrug. Daar kwam maar één reactie op waarna Rijkswaterstaat concludeerde dat de plannen te riskant en duur waren. Nu is het hele project met vier jaar uitgesteld met alle risico’s van dien”, legt Van Kempen uit.

Prudenti

Hoogste tijd dus om de zaken in de infrasector anders aan te pakken. WCM werkt daarom met een team aan het Prudenti-programma: PRodUctiviteitsverhoging Door mENsgerichte ecosysteemTransitie in Infraonderhoud vanuit een control center benadering. Het team bestaat naast Van Kempen uit WCM-directeur Henk Akkermans, WCM-projectleider Ruben Ogink en hoogleraar Civiele Techniek en Management Leentje Volker. Het programma waaraan ze werken, richt zich op drie hoofddoelen.

• Het stabiliseren en reduceren van de onderhoudsvraag door middel van condition based maintenance.
• Het vastleggen van expertkennis en het ontsluiten daarvan voor toetreders met behulp van digitalisering.
• Het verhogen van de arbeidsproductiviteit.

Deze drie hoofddoelen moeten samenkomen in zogenoemde Infra Service Control Centers. Van Kempen: “Een control center is het resultaat van een andere manier van samenwerken dan tot nu toe gebruikelijk is, een zogeheten ‘systemische verandering’ dus. Daardoor is het door anderen niet zomaar te kopiëren, wat de exportmogelijkheden van deze aanpak vergroot. Andere landen worstelen namelijk met vergelijkbare problemen.”

Een stap verdergaan

WCM bouwde de afgelopen jaren een breed portolio op met uiteenlopende projecten en Fieldlabs rondom smart maintenance. Eén daarvan, Fieldlab CAMINO, richt zich op het realiseren van voorspelbaar onderhoud in de infrasector. Met Prudenti wil WCM een stap verdergaan. Van Kempen: “De Fieldlabs zijn veelal opgebouwd rondom een thema, gaan uit van een bepaald TRL-niveau en duren doorgaans maximaal enkele jaren. Wij denken dat het voor het aanpakken van het infraprobleem een bredere en langdurigere aanpak nodig is. We betrekken daarvoor de hele waardeketen, te beginnen met fundamenteel onderzoek. De resultaten daarvan testen we met asset owners en aannemers in pilots en de uitkomsten werken we vervolgens samen op naar bruikbare inzet. Kennis, kunde en kassa in één programma.”

Katalysatorrol

WCM Fieldlab CAMINO-projectleider en innovatie-expert Ogink: “CAMINO speelt nog vrijwel volledig in op het in beeld en voorspelbaar krijgen van de vraag naar onderhoud. In die zin is Prudenti dus echt aanvullend. Bij de asset owners zie je wel steeds meer beweging richting het bundelen van data en het verkrijgen van inzichten. De stap naar écht gezamenlijk in beeld brengen van de arbeidsbehoefte wordt echter nog niet veel gemaakt. Ik verwacht wel dat dit in de komende jaren gaat gebeuren. Ook aan aannemerszijde zie ik beweging ontstaan. Samen schept dit kansen om beide zijden te matchen. Daarnaast wordt digitalisering op veel plekken nog vrij instrumenteel aangevlogen. Dit leidt tot incrementele innovatie; het automatiseren en digitaliseren van de bestaande werkwijze. Om écht de vruchten te plukken van digitalisering zal een heel andere blik op de werkelijkheid nodig zijn. Prudenti biedt een blik op hoe deze werkelijkheid eruit zou kunnen zien en kan hierin een katalysatorrol spelen. Ik zou het heel tof vinden als we dit beeld straks in praktijk kunnen gaan toetsen en uitwerken. Vooral door ‘learning by doing’.”

Langer vooruit kijken

“De infrasector is een project gebaseerde industrie”, legt hoogleraar Volker van Universiteit Twente uit. “Voor ieder nieuwe project komt een nieuwe aanbesteding, met een nieuwe contract en een nieuw consortium. Dat kost veel tijd en geld en opgebouwde kennis gaat hierdoor makkelijk verloren.

Met Prudenti willen we eigenlijk vanuit die control centers een laag erboven gaan zitten, waarbij meerdere projecten centraal beschikbaar komen waardoor aannemers langer vooruit kunnen kijken. De concurrentie zit namelijk niet meer bij de aannemers, maar bij de opdrachtgevers.”

Aanbestedingsregels hoeven de andere aanpak niet per se te blokkeren, denkt ze. “De Aanbestedingswet kun je op verschillende manieren interpreteren. Raamcontracten zijn bijvoorbeeld mogelijk.”

Anders denken en werken

WCM-directeur Akkermans neemt de ontwikkelingen in de boekenbranche als voorbeeld voor Prudenti. Akkermans: “Vroeger ging je naar de boekhandel als je een boek wilde kopen. Stond het boek niet in de kast, dan liet je het bestellen. Je schreef je naam op een kaartje en na een week of twee kreeg je het kaartje in de bus omdat je boek was binnengekomen. Vervolgens toog je weer naar de winkel om het op te halen. Tegenwoordig is dat hele proces gedigitaliseerd en geautomatiseerd. Je bestelt om vijf voor twaalf bij bol.com en de volgende ochtend heb je het boek in huis. Op de achtergrond werken hiervoor allerlei partijen samen, zijn er nieuwe logistieke oplossingen gevonden en andere contractafspraken gemaakt. Je hebt het hier over een productiviteitsverhoging van duizenden procenten. Zo’n andere manier van denken en werken hebben we in de infra ook nodig.

Dat vraagt om een impulsinvestering om bestaande vicieuze cirkels waarin partijen elkaar in de weg zitten, te doorbreken. De beoogde control centers moeten daarvoor van bovenaf worden opgezet, met steun van de betrokken ministeries, asset owners en de top van bedrijven.”

Tweemaal vijftig miljoen

De infrasector is bereid om zelf vijftig miljoen euro te investeren in het programma. “Iedereen ziet de noodzaak”, zegt Van Kempen. “Daarnaast vragen we eenzelfde bijdrage van het Rijk, bijvoorbeeld vanuit het Groeifonds. Dat staat nu weliswaar op pauze, maar wij werken door aan het concretiseren van de plannen. Dat kan ook niet anders, want niets doen is geen optie.” Volker: “In het huidige systeem zit iedereen in zijn eigen hokje. Een bijdrage vanuit het Groeifonds helpt om ‘over’ die asset owners heen te investeren. Als die bijdrage onverhoopt niet komt, zal het op een andere manier moeten komen, want de noodzaak is er.” De Prudenti-plannen moeten in de herfst gereed zijn. Van Kempen: “Daarna laten we het door experts doorrekenen. Hoe groot zijn bijvoorbeeld de exportkansen? Maar ook wat de financiële impact is op onze economie en onze maatschappij als infra faalt.”

Top drie

Het ultieme doel van Prudenti is ervoor zorgen dat Nederland in de wereldwijde top drie blijft als het gaat om de kwaliteit van de fysieke infrastructuur. Van Kempen: “Daarmee blijft Nederland aantrekkelijk als vestigingsplaats, houden we als Nederlanders droge voeten, schoon drinkwater en duurzaam openbaar vervoer.” Akkermans: “Dit plan gaat over samen dingen uitproberen met oog voor waar we naar toe moeten: hoe moet het er over pakweg tien jaar uitzien? Wat moet er komen dat er nu nog niet is? We moeten meer samenwerken en ook samen de digitalisering vormgeven. De ervaring met CAMINO vormt de basis waarbij we nu meer moeten focussen op wat we met de verzamelde asset-data gaan doen. Ook is er een link met onze lobby richting Europa en het oprichten van een Europees kenniscentrum smart maintenance in infra.”

Volker: “Zonder radicale ingrepen gaan we het huidige kwaliteitsniveau niet behouden. We moeten gezamenlijk aan de bak. Wij zoeken daarvoor avonturiers die mee op deze experimentele reis willen. We zijn al goed toegerust, we hebben veel kennis en een groot en divers netwerk, dus haak aan en ga mee.”

Contact:

WCM
E-mail: info@worldclassmaintenance.com
Tel kantoor: +31 (0) 76 76 31 553