De zoektocht naar vakmensen in de maakindustrie nog nooit zo moeilijk

Opvallende trend

Er is een opvallende trend in de sector waarbij de groei de afgelopen paar kwartalen geleidelijk is afgenomen. In het derde kwartaal van 2023 lijkt deze afname enigszins te stabiliseren. Hoewel de binnenlandse orders nog steeds afnemen in vergelijking met het vorige kwartaal, is er hoop op een voorzichtig herstel van de export in het komende kwartaal. Tegelijkertijd is het opvallend dat de zoektocht naar vakmensen in deze sector nog nooit zo moeilijk is geweest.

Bevindingen

De Economische Barometer, een kwartaalonderzoek onder leden van Koninklijke Metaalunie naar de economische stand van de MKB-maakindustrie, heeft enkele belangrijke bevindingen in het derde kwartaal van dit jaar opgeleverd.

Minder personeel

Een op de tien bedrijven heeft in het derde kwartaal minder personeel in vergelijking met het tweede kwartaal. Tegelijkertijd zijn ondernemers pessimistischer dan ooit over het invullen van openstaande vacatures. In het bijzonder lijkt de metaalwarensector het slechter te doen dan het gemiddelde in de MKB-maakindustrie. Ook toeleveranciers aan de bouwsector zijn niet erg optimistisch over het derde kwartaal, met daarin de bouwvak. De verspanende bedrijven lijken daarentegen het meest positief.

Binnenlandse orders afgenomen

Binnenlandse orderposities zijn aanzienlijk afgenomen in het derde kwartaal, deels te wijten aan de jaarlijkse invloed van de zomervakantie. Ongeveer drie op de tien bedrijven ervaren een afname, terwijl slechts 16% een toename meldt. Dit resulteert in een netto krimp van 15% in de binnenlandse orderpositie. Over het algemeen zijn er meer bedrijven waarbij de orderpositie is afgenomen dan waarbij deze is gegroeid. De waardering van de binnenlandse orderpositie is wel enigszins verbeterd in vergelijking met het vorige kwartaal.

Buitenlandse orders positievere verwachtingen

Wat betreft buitenlandse orderposities, blijkt dat 40% van de deelnemende bedrijven exporteert. Hoewel de orderposities in het buitenland in het derde kwartaal van 2023 verder zijn afgenomen, zijn ondernemers verdeeld over de beoordeling ervan. De verwachtingen voor het vierde kwartaal zijn iets positiever dan een kwartaal eerder, met 27% van de exportbedrijven die een groei verwachten.

Prijzen gestabiliseerd

Na een periode van prijsstijgingen tot en met het eerste kwartaal van dit jaar, lijken de prijzen in het afgelopen halfjaar gestabiliseerd te zijn. In het derde kwartaal van 2023 heeft een kwart van de bedrijven hun prijzen verhoogd, terwijl 10% de verkoopprijs heeft verlaagd.

Vraag naar personeel blijft hoog

Wat betreft personeel, werken er gemiddeld 21,5 medewerkers bij de deelnemende bedrijven, waarbij bijna 20 vaste medewerkers zijn en ongeveer 8% met een flexibel contract. Hoewel er een afname van personeel is bij meer bedrijven, blijft de vraag naar personeel hoog. Meer dan de helft van de respondenten geeft aan openstaande vacatures te hebben, en dit percentage is gestegen in vergelijking met eerdere kwartalen.

Winstgevendheid

Wat betreft winstgevendheid, melden ruim 70% van de bedrijven dat ze winst maken, terwijl 7% verlies lijdt. De ontwikkeling van het bedrijfsresultaat is echter afgenomen ten opzichte van het eerste kwartaal. Voor het vierde kwartaal van dit jaar verwacht de sector over het algemeen een vergelijkbaar bedrijfsresultaat als in het derde kwartaal.

Investeringen in machinepark

Wat betreft investeringen in het machinepark, verwacht 38% van de ondernemers minder te investeren in vergelijking met het vorige halfjaar, terwijl 18% juist meer investeringen verwacht. Dit is een negatievere verwachting dan een kwartaal eerder en ligt onder het langjarig gemiddelde.

Bron: Koninklijke Metaalunie