DVCI-SI: Nog efficiënter energiebeheer dankzij data

Door de innovatieve inzet van het ongebruikte gangenstelsel van de Limburgse mijnen, realiseerde energieleverancier Mijnwater B.V. een belangrijke bijdrage aan de verduurzaming van gebouwen in de omgeving van Heerlen. Het analyseren van data speelt een cruciale rol bij het beheersen van het project.

Mijnwater B.V. levert duurzame energie waarmee kantoren, bedrijfspanden en woningen worden verwarmd en gekoeld. De energieleverancier maakt daarvoor op innovatieve wijze gebruik van het gangen­stelsel van Limburgse mijnen die sinds de jaren zestig van de vorige eeuw waren gesloten. In de mijnengangen ligt de basis van een circulair energienetwerk; de natuurlijke lagetemperatuurbron levert zowel warmte als koelte aan gebouwen en benut restwarmte uit de omgeving. Restenergie wordt in ondergrondse gangen of energiecentrales met buffervaten opgeslagen. Door prefab (eco)vaten in de bodem te plaatsen, is het netwerk ook inzetbaar op plaatsen waar geen mijngangen zijn. Het circulair energienetwerk koppelt verschillende bronnen van duurzame energie, zoals zonnepanelen, windenergie, biomassa-energie en restwarmte aan elkaar.

“Het dashboard geeft inzicht en zorgt voor een betere aansturing van de organisatie. Dit is van belang omdat de projecten die Mijnwater doet steeds grootschaliger worden. Niet alleen nationaal, maar ook internationaal.”

De infrastructuur van Mijnwater ligt nu nog in Heerlen, maar is ook toepasbaar in andere stedelijke gebieden. Voor andere gemeenten levert Mijnwater op maat gemaakte oplossingen om de klanten van het gas af te helpen. Via een circulair energienetwerk, een zogenaamde vijfde generatie “Smart Grid”, kan er ook wijkgericht worden verwarmd en gekoeld. Momenteel wordt in samenwerking met stadsregio Parkstad-Limburg op deze manier woningen, kantoren, winkels en industriële bedrijven verduurzaamd.

Energiebehoefte voorspellen

Om energie nog efficiënter te benutten, is het van belang om piekbelastingen op te vangen, optimaal buffers aan te leggen en op het juiste moment te kunnen bijverwarmen. De fluctuerende energiebehoefte is te voorspellen met metingen en rekenmodellen. Mijnwater beschikt over de nodige data hiervoor, maar in de praktijk bleek het lastig om de juiste data voor bepaalde situaties bij de hand te hebben. Door de dage­lijkse drukte rond alle projecten schoot het er voor de medewerkers van Mijnwater bij in om de dataverwer­king verder te professionaliseren.

De oplossing voor het realiseren van dataverwerking dook op tijdens een bezoek aan het eerste Jaarevenement van het Data Value Center - Smart Industry, op 17 oktober 2019 in Brainport Industry Campus in Eindhoven. Een van de presentaties maakte duidelijkhoe MKB-ondernemingen data volledig kunnen benutten. Een door Data Value Center beschikbaar gestelde subsidie in de vorm van een Data Value Voucher maakte het voor Mijnwater mogelijk om een project voor dataverwerking op te starten.

Samen met DVC-SI-partners JADS (The Jheronimus Academy of Data Science) en MKB Datalab zette Mijnwater een systeem op om data op te slaan in een zogenaamd datawarehouse. Jac Goorden, chief digital officer van het project, was verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een dashboard, waarmee Mijnwater nu duidelijk inzicht krijgt in de juiste gegevens.

“Data is voor iedereen snel en goed bereikbaar. Interne processen kunnen beter op elkaar worden afgestemd, niets wordt aan het toeval overgelaten.”

Goorden: “Het dashboard geeft inzicht en zorgt voor een betere aansturing van de organisatie. Dit is van belang omdat de projecten die Mijnwater doet steeds grootschaliger worden. Niet alleen nationaal, maar ook internationaal. Dankzij de kennis en kunde die Mijnwater in huis heeft voor dataverwerking en de energietran­sitie, doen wij ook op Europees niveau mee aan onder­zoeksprojecten.”

Interne databronnen

Het dashboard ontsluit interne databronnen en geeft die informatie op een toegankelijke manier weer voor een grotere groep medewerkers binnen de organisatie. Een signaal vanaf het dashboard geeft aan waar en wanneer er een interne expert moet worden inge­schakeld. “De organisatie is hierdoor slagvaardiger, data is voor iedereen snel en goed bereikbaar. Interne processen kunnen beter op elkaar worden afgestemd, niets wordt aan het toeval overgelaten. Het stroom­lijnen van deze processen maakt de organisatie schaal­baar, wat noodzakelijk is voor een belangrijke speler in de energiewereld en in de transitie naar een gasvrije samenleving”, zegt Goorden.

Martijn Wenmeckers, project engineer, was vanaf het begin betrokken bij het project en gaf aan welke analyses op het dashboard zichtbaar moesten worden. Een SQL-expert werd aangetrokken om uit de data­bases de juiste data beschikbaar te maken voor het dashboard.

Aan het ontsluiten van de data werkte ook ThomasMeulenbroek mee, als student Data Science & Entrepreneurship verbonden aan MKB Datalab. Het dataproject liep van februari tot april 2020 en werd in 8 weken afgerond. Dankzij het dashboard kunnen medewerkers van Mijnwater nu meer tijd investeren in projectmanagement.

Externe gegevensbronnen

Inmiddels zit Mijnwater in de volgende fase van dataverwerking, vertelt Goorden. Op het systeem worden naast interne data ook externe databronnen aange­sloten. “Het weer bijvoorbeeld, is van grote invloed op de temperatuur van het water en dus zijn gegevens daarover van belang. Winter en zomer verschillen logischerwijs van elkaar. Maar wat als we de trends op een verfijnder niveau mee kunnen nemen in onze voorspellingen? Open data is bij het KNMI beschikbaar en aan te sluiten op ons dashboard. We verwachten dat dit onze inzichten verder gaat verrijken.”

Er kunnen meer externe gegevensbronnen worden aangesloten, zoals data over demografie en consumentengedrag. “We voeren ook simulaties uit om te zien wat er gebeurt als we een databron van windmolens aansluiten. Spelenderwijs worden we door dergelijke simulaties wijzer.”

Snellere groei

Terugkijkend op het project concludeert Goorden dat het Data Value Voucher op het juiste moment kwam. “De urgentie van dataverwerking voelden we al een tijdje, en deze budgetverlichting was voor onze organisatie de juiste aanzet om in actie te komen. De samenwerking met gerenommeerde partijen als JADS en MKB Datalab droeg bij aan de afgeleverde kwaliteit.”

Meerwaarde met data

Het project maakt volgens hem helder wat de waarde van data is voor Mijnwater. “In de afgelopen jaren hebben we veel tijd en energie gestoken in het verza­melen ervan. Nu is de tijd rijp om de vruchten daarvan te plukken. Het stelt onze mensen in staat om meer tijd en ruimte te besteden aan zaken die voor henzelf motiverend zijn. Neem Martijn Wenmeckers, de project engineer, die voorheen veel tijd stopte in besturen van het netwerk. Met het dashboard dat we nu hebben, gaan het verzamelen, corrigeren en opschonen van data veel makkelijker en sneller. Martijn zit nu meer zelf aan het stuur, wat hem extra tijd geeft om toepassingen op basis van deze data te bedenken. Dat is winst.”

“We voeren ook simulaties uit om te zien wat er gebeurt als we een databron van windmolens aansluiten. Spelenderwijs worden we door dergelijke simulaties wijzer.”

Onder winst verstaat Goorden in dit geval: minder handwerk en extra motivatie voor de medewerkers, omdat ze kunnen nadenken over een intelligentere inzet van het netwerk. Een derde winstpunt is schaal­baarheid; een relatief klein team bepaalt nu het tempo van de groei. Door data beter te benutten groeit de capaciteit, waardoor de organisatie sneller kan groeien.

Groot blijven dromen: internationaal

De data van Mijnwater wordt niet verkocht. In de intelligentie die uit de data verkregen wordt, zit volgens Goorden in de toekomst wel een mogelijke business case. “Ons huidige energienetwerk is aan onze regio gebonden. De blauwdruk van ons intelligente netwerk kan wel van waarde zijn voor bijvoorbeeld Enschede en Hengelo of andere regio’s in Europa. Op internationaal niveau onderzoeken we waar ons systeem van hernieuwbare bronnen en een “smart grid” netwerk is toe te passen. Bij deze zoektocht is data ook van belang. Kortom, we blijven groot dromen. Stap voor stap verrijken we onze databronnen om de brug naar de toekomst te slaan. We hebben inmiddels geleerd dat je als je een jaar lang iets volhoudt, je goed op weg komt. We leren van elke fase richting de vijfde generatie verwarming- en koelingsnetwerk. Een innovatief circu­lair energienetwerk!”

Over Mijnwater

Mijnwater B.V. is leverancier van duur­zame energie, levert warmte en koelte aan kantoren, bedrijfspanden en woningen. Dat doet zij via een circulair energienetwerk, een zogenaamde vijfde generatie ‘Smart Grid’ voor wijkgericht verwarmen en koelen. Daarnaast slaat het bedrijf de (terug)gewonnen warmte op, op momenten dat er geen tot weinig vraag is. Dit innovatief circulair ener­gienetwerk in Heerlen wordt gezien als een doordachte infrastructuur voor de distributie van warme en koude energie en is ook toepasbaar in andere stedelijke gebieden. Het koppelt namelijk verschil­lende bronnen van duurzame energie, denk aan zonnepanelen, windenergie, biomassa-energie, restwarmte.

Deze publicatie downloaden? Klik hier