Retrofitting als brug naar slimme productie

Wat is retrofitting?

Retrofitting betekent het upgraden van bestaande machines met sensoren, communicatiemodules en software zodat ze onderdeel worden van een digitaal netwerk. Denk aan:

• IoT-sensoren die machineprestaties meten (temperatuur, trillingen, energieverbruik);
• Edge-devices die data lokaal verzamelen en filteren;
• Cloudkoppelingen waarmee data beschikbaar komt voor dashboards, mes of erp;
• Cobots of vision-systemen die extra functionaliteit toevoegen aan een bestaande lijn.

Zo ontstaat een hybride situatie: de mechanische kern van de machine blijft intact, terwijl de digitale laag nieuwe mogelijkheden creëert.

De voordelen voor mkb-bedrijven

Voor ondernemers in de maakindustrie is retrofitting aantrekkelijk omdat het een pragmatische balans biedt tussen kosten, efficiëntie en toekomstbestendigheid.

• Kostenbesparing: Een retrofit is aanzienlijk goedkoper dan de aanschaf van nieuwe machines en verlaagt de drempel om met digitalisering te starten.
• Beperkte stilstand: Upgrades kunnen vaak tijdens reguliere onderhoudsstops plaatsvinden, waardoor de impact op de productie beperkt blijft.
• Hogere productiviteit: Met real-time inzicht in prestaties kunnen instellingen sneller worden geoptimaliseerd en verliezen worden teruggedrongen.
• Betere kwaliteit: Continu monitoren maakt het mogelijk afwijkingen direct te signaleren en corrigeren, wat leidt tot minder afkeur en nabewerking.
• Duurzaamheid: Het verlengen van de levensduur van bestaande machines sluit aan bij circulaire ambities en vermindert materiaal- en kapitaalverspilling.

Toepassingen in de praktijk

Retrofitting kan op verschillende manieren waarde toevoegen, afhankelijk van de prioriteiten binnen jouw productieproces.

Een veelgebruikte toepassing is predictive maintenance. Door sensoren te plaatsen op kritieke onderdelen, kan slijtage vroegtijdig worden gesignaleerd en worden onverwachte uitval of spoedreparaties voorkomen. Ook energiebeheer is een kansrijk gebied: energie- en vermogensmeters maken pieken en verspilling inzichtelijk, waardoor bedrijven direct kunnen sturen op verlaging van energiekosten.

Daarnaast wordt kwaliteitsmonitoring steeds vaker geïntegreerd via camera’s en vision-systemen. Hiermee worden producten direct gecontroleerd, zodat afwijkingen aan de lijn worden herkend en corrigerende maatregelen meteen kunnen worden genomen. Ook het borgen van productregistratie en traceability kan door retrofitting worden gerealiseerd, bijvoorbeeld met scanners die automatisch producten registreren en tegelijkertijd de voortgang van productieorders vastleggen.

Ten slotte kan retrofitting ook bijdragen aan arbeidsproductiviteit, bijvoorbeeld door de inzet van cobots die repetitieve taken automatiseren en operators ondersteunen bij fysiek belastend werk.

Hoe start je met retrofitting?

Een retrofit-traject begint vaak met één machine of productielijn. De kunst is klein starten en de opbrengsten concreet aantonen.

• Kies de juiste machine: Begin met een bottleneck of kritieke machine waar verbeteringen direct impact hebben.
• Bepaal het doel: Wil je vooral storingen voorkomen, energie besparen of de kwaliteit verhogen? Het antwoord bepaalt de technologiekeuze.
• Selecteer de juiste technologie: Kies sensoren, modules en software die eenvoudig te integreren zijn en passen binnen je bestaande IT-landschap.
• Voer een pilot uit: Test op kleine schaal en beoordeel of de gewenste resultaten worden behaald.
• Schaal gecontroleerd op: Breid de oplossing daarna uit naar andere machines of productielijnen.

Aandachtspunten

Ondanks de voordelen vraagt retrofitting om een zorgvuldige aanpak. Niet elke machine is zonder meer geschikt om uit te rusten met sensoren en communicatiemodules. Een technische beoordeling vooraf is daarom noodzakelijk. Verder brengen nieuwe verbindingen cybersecurity-risico’s met zich mee, waardoor goede beveiliging cruciaal is. Tot slot is het belangrijk om medewerkers tijdig te betrekken. Operators moeten leren omgaan met nieuwe dashboards, meldingen en werkwijzen. Als zij de voordelen ervaren, vergroot dat de kans op een succesvolle implementatie.

Retrofitting biedt mkb-bedrijven een praktische en betaalbare manier om de eerste stap naar slimme productie te zetten. Door bestaande machines digitaal te upgraden, ontstaat meer inzicht in prestaties en wordt voorspelbaar onderhoud mogelijk. Dat leidt tot hogere productiviteit, betere kwaliteit en duurzamere productie, zonder dat grote investeringen in nieuwe apparatuur nodig zijn.