Het hoe en waarom van continu leren en ontwikkelen in de maakindustrie

Leercultuur als fundament

In een leercultuur worden medewerkers aangemoedigd om voortdurend nieuwe kennis en vaardigheden op te doen, risico's te nemen en te experimenteren. Dit bevordert niet alleen innovatie binnen een organisatie, maar verhoogt ook de betrokkenheid en retentie van medewerkers. Een leercultuur zorgt ervoor dat medewerkers zich gewaardeerd voelen en de ruimte krijgen om te groeien, wat essentieel is voor het aantrekken en behouden van talent in een competitieve arbeidsmarkt. Ook innovatie is een belangrijke aanleiding om voor een bepaalde werkgever te kiezen. Een sterke leercultuur moedigt medewerkers aan om nieuwe ideeën te verkennen, te experimenteren en te innoveren zoals je kan leven in het artikel Innnovation Dynamics – samen methodisch een innovatiestrategie ontwikkelen.

De wetenschappelijke onderbouwing van een leercultuur

Het onderzoeks- en innovatieprogramma Smart Skills@Scale helpt het mkb in de industrie met het invoeren én duurzaam borgen van een leercultuur. De ambitie? Een grote doorbraak richting het voorbereiden van een duurzaam inzetbare beroepsbevolking op het concept van Smart Industry. Maar wat ís een leercultuur precies en hoe bouw en stimuleer je die in je onderneming? Welke interventies werken? En welke inzet wordt hiervoor gevraagd van directie, leidinggevenden en vooral voor de vakmensen op de werkvloer? Je leest het in onderstaande praktische vakpublicatie van partners TNO, hogeschool Windesheim en Saxion Hogeschool, van Smart Skills@Scale.

Stappen naar het ontwikkelen van een Leercultuur

Het creëren van een leercultuur is een uitdagend maar haalbaar proces. Belangrijke stappen die bedrijven moeten nemen om dit te realiseren zijn:

• Leiderschap en betrokkenheid tonen: Het begint allemaal bij het topmanagement. Leiders moeten het belang van leren benadrukken en het goede voorbeeld geven door zelf lerend gedrag te vertonen en leermogelijkheden te ondersteunen.
• Een veilige omgeving creëren: Medewerkers moeten zich veilig voelen om vragen te stellen, fouten te maken en nieuwe ideeën te verkennen zonder angst voor veroordeling. Een cultuur van vertrouwen en open communicatie is essentieel.
• Toegang geven tot leermiddelen: Zorg ervoor dat medewerkers gemakkelijk toegang hebben tot leermiddelen, zoals trainingen, workshops, mentorprogramma's en online bronnen. Moedig zelfgestuurd leren aan.
• Erkenning en beloning geven: Stimuleer en beloon leergedrag door prestaties op het gebied van leren en ontwikkeling te erkennen en te waarderen. Dit kan variëren van informele erkenning tot formele beloningen en promoties.
• Continu evalueren en aanpassen: Een leercultuur is geen eenmalig doel, maar een doorlopend proces. Evalueer regelmatig de effectiviteit van leermethoden en pas deze aan op basis van feedback en veranderende behoeften.

Door een omgeving te creëren waarin leren wordt aangemoedigd, gesteund en beloond, kunnen organisaties zich aanpassen aan veranderingen, innovatie stimuleren en hun concurrentiepositie versterken. Met leiderschap, betrokkenheid en de juiste ondersteuning kunnen maakbedrijven in Nederland een cultuur van continu leren cultiveren die hen in staat stelt om te gedijen in een snel veranderende wereld.

Om initiatieven rond het opleiden en ontwikkelen van medewerkers te laten slagen, is het cruciaal dat een leercultuur in de organisatie geborgd is. Met dit onderwerp zijn is Innovatiecluster Noordoostpolder aan de slag gegaan en heeft de leerlijn Aan de slag met Leercultuur in het bedrijf ontwikkeld.

Investeren in kennis, vaardigheden en ervaring dankzij een sterke leercultuur 

Het investeren in de kennis, vaardigheden en ervaring van medewerkers is een natuurlijke uitkomst van een sterke leercultuur. Door te investeren in opleidingen, trainingen en ontwikkelingsprogramma's kunnen bedrijven hun medewerkers helpen om relevante vaardigheden te verwerven en zich aan te passen aan veranderende technologieën en marktomstandigheden. Dit verhoogt niet alleen de productiviteit en efficiëntie van een organisatie, maar versterkt ook de band tussen medewerkers en het bedrijf, wat op zijn beurt de retentie en betrokkenheid verbetert.

Uitdagingen voor de ontwikkeling van een leercultuur bij maakbedrijven

Hoewel het ontwikkelen van een sterke leercultuur van onschatbare waarde is, worden Nederlandse maakbedrijven geconfronteerd met verschillende uitdagingen bij het beheren en ontwikkelen ervan:

• Vergrijzing van de beroepsbevolking: De vergrijzing van de Nederlandse beroepsbevolking heeft geleid tot een tekort aan gekwalificeerd personeel, met name in technische en gespecialiseerde functies binnen de maakindustrie.
• Snel veranderende technologieën: De opkomst van nieuwe technologieën zoals automatisering, robotica en digitalisering vereist voortdurende bijscholing en omscholing van personeel om relevante vaardigheden te behouden en te blijven innoveren.
• Concurrentie om talent: De strijd om talent in de maakindustrie is hevig, met bedrijven die vaak concurreren om dezelfde pool van geschoolde arbeidskrachten. Dit vergroot de druk op bedrijven om aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en ontwikkelingsmogelijkheden te bieden.

Strategieën voor het beheren en ontwikkelen van een sterke leeurcultuur

Om de uitdagingen op het gebied een leven lang leren aan te pakken en de waarde ervan te maximaliseren, kunnen Nederlandse maakbedrijven verschillende strategieën volgen:

• Investeren in opleiding en ontwikkeling: Bied medewerkers toegang tot hoogwaardige trainingsprogramma's en opleidingsmogelijkheden om hun vaardigheden en kennis te vergroten en hen te helpen bij te blijven met technologische ontwikkelingen.
• Talentmanagement en successieplanning: Implementeer een effectief talentmanagementprogramma dat gericht is op het identificeren, ontwikkelen en behouden van sleutelpersoneel binnen de organisatie. Zorg voor een duidelijke successieplanning om continuïteit te waarborgen en het risico van kennisverlies te verminderen.
• Creëren van een stimulerende werkomgeving: Zorg voor een werkomgeving die creativiteit, samenwerking en persoonlijke groei bevordert. Stimuleer een cultuur van open communicatie, erkenning en beloning voor prestaties.
• Samenwerking met onderwijsinstellingen: Werk samen met onderwijsinstellingen en brancheorganisaties om de instroom van gekwalificeerd personeel te vergroten en nauwe banden te onderhouden met het onderwijs en de arbeidsmarkt.

Handvatten, adviezen en interventies op basis van de zes stappen van Leercultuurmodel

In het tweede deel van de praktijkpublicatie van Smart Skills@Scale geven de partners concrete handvatten, adviezen en interventies, zoveel mogelijk geordend op basis van de zes stappen van het Leercultuurmodel.

Op zoek naar hulp of advies?

Wil je meer weten over het creëren van een sterke leercultuur in jouw onderneming? Verschillende Fieldlabs door het land zijn gespecialiseerd in het samenbrengen van de industrie en het onderwijs, waaronder:

• Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht
• Fieldlab SAMEN in Breda
• Inclusive Fieldlab in Amersfoort
• MAKE Center in Nieuwegein
• SPARK in Den Bosch
• 3DMZ in Haarlem

Of ga aan de slag met het vormgeven van een leerplan voor jouw organisatie in de leerlijn 'Lerende Organisatie' van de Smart Makers Academy.